Valt het jou ook op dat veruit de meeste zakken koffie die je in de supermarkt ziet liggen “100% Arabica!” afbeelden? Het zegt iets over de koffie en wellicht de kwaliteit ervan, maar weet jij ook wat het precies betekent?
Arabica koffie, ofwel Coffea Arabica, is de meest bekende koffiesoort, afkomstig van de coffea plant. Waarom is deze soort zo populair en wat zegt ‘100% arabica’ over de zak koffie en de smaak ervan? We gaan terug naar waar de eerste koffieplant ontdekt werd.
Arabica, een koffiesoort
Het begon allemaal in Ethiopië, toen de arabicaplant werd ontdekt. Deze koffieplant groeit graag hoog: het liefst op zo’n 1000 tot 2000 meter hoogte én in de buurt van de evenaar. Op deze hoogtes is de temperatuur zowel ’s nachts als overdag perfect om de koffiebessen langzaam te laten rijpen. Dit komt de smaak ten goede. Op veel koffieplantages worden andere planten en bomen geplaatst, zodat de koffieplanten ook genoeg schaduw krijgen en in een temperatuur van 15 – 25 graden perfect kunnen groeien en mooie koffiebessen produceren.
De Arabicaplant is een kwetsbare plant en daarom vergt het van de koffieboeren veel tijd, energie en kennis om deze plant op de juiste manier te verbouwen. Deze soort planten zijn gevoelig voor ziektes, weersomstandigheden en insectenplagen.
Ook moet een koffieplukker maar liefst vijf kilo koffiebessen plukken voor één kilo gebrande koffie. Dat is toch wel een paar uur werk en maakt goede arabicakoffie dan ook kostbaarder dan bijvoorbeeld Robustakoffie. Toch is de smaak van Arabicakoffie vaak zoeter, milder en delicater dan de smaak van andere koffiesoorten. Het is, als je de juiste koffie koopt, dan de prijs ook helemaal waard.
Robusta, de boost in de koffie
Robustaplanten (of coffea canephora) groeien vaak lager dan arabicaplanten, tot ongeveer 800 meter. Het is makkelijker deze plant te verbouwen, want Robusta is beter bestand tegen ziektes, weersomstandigheden en insectenplagen. Helaas is de smaak van robustakoffie over het algemeen een stuk bitterder en aardser dan arabica en is het niet wenselijk een 100% Robusta koffie te drinken.
Om die reden zul je Robusta vaak in koffieblends zien, om toch die extra boost aan de koffie mee te geven. Robusta bevat namelijk wel 50% meer cafeïne dan Arabica! Ook hoeft een koffieplukker de helft minder aan bessen te plukken om toch uiteindelijk aan een kilo gebrande koffie te komen. Robusta groeit met name in West- en Centraal Afrika, Zuidoost-Azië en Brazilië.
Arabica: interessanter als specialty coffee
Zo’n 70% van de wereldhandel in koffie bestaat uit Arabicakoffie. De arabicaplant kent tientallen variëteiten. Die variëteiten kun je vergelijken met soorten appels. De Jonagold appel, bijvoorbeeld, is een variëteit van een bepaalde appelboom. Omdat de smaken en kenmerken van iedere variëteit zo verschillen, zijn de variëteiten afkomstig van de arabicaplant het meest interessant, met name voor de specialty coffee industrie.
Hoe ontstaan variëteiten?
Variëteiten zijn eigenlijk mutaties van de koffieplant. Soms gebeurt dat per ongeluk, met name als verschillende koffiepitten uit verschillende koffielanden over de wereld worden verspreid. Op dit moment zijn wetenschappers overal ter wereld bezig met de ideale variëteit te ontwikkelen. Er wordt gezocht naar een variëteit die zowel bestand is tegen ziektes, insecten en weersomstandigheden en óók de perfecte smaakprofielen heeft. Een paar voorbeelden van populaire variëteiten zijn: gesha, caturra, bourbon en pacamara. Pak eens een zak koffiebonen en kijk of jij de variëteit van die koffie kunt ontdekken! Dit staat vaak op zakken specialty coffee.
Meerdere koffiesoorten
Er zijn nog meerdere koffiesoorten die niet commercieel worden verbouwd, zoals de Liberica en Excelsa. Deze koffiesoorten bevatten te veel cafeïne en zijn ook eigenlijk niet echt lekker. Toch zijn er plekken waar deze koffieplanten groeien, maar de oogst wordt meestal lokaal geconsumeerd. Liberica groeit erg goed in lage gebieden, bijvoorbeeld in Maleisië, West-Afrika, Suriname en Guyana.
Koffie kan niet in Nederland groeien, omdat wij geen bergen hebben en de weersomstandigheden niet stabiel zijn. Je kunt wel een koffieplant als kamerplant hebben, er groeien simpelweg geen besjes aan. Overigens zijn koffiebessen eetbaar!
Guus Koffie adviseert Guus Koffie
Natuurlijk adviseren wij onze eigen koffie. Maar daarnaast vinden wij het belangrijk jou de juiste kennis mee te geven. Arabicakoffie smaakt over het algemeen zoeter dan de andere koffiesoorten, maar dit wil niet zeggen dat alle arabicakoffie van goede kwaliteit is. Sterker nog: het hangt van véél meer factoren af dan alleen de plant. Zo is het droogproces van groot belang, de manier waarop de koffie gebrand is én natuurlijk de manier waarop de koffie gezet wordt.
Heb je advies nodig over het kiezen van de juiste machine, de juiste koffiebonen of de tools om zelf goed koffie te gaan zetten? Wij helpen je graag verder.